مهرک کمالیانقلاب فرهنگی در ایران که چهارده ماه پس از انقلاب سال ۵۷ کلید خورد وجوه متفاوتی دارد که از برخورد با نیروهای سیاسی رقیب، بازنگری در دروس دانشگاهی، اسلامی‌سازی فضای دانشگاه، و گزینش ایدئولوژیک و اخراج اساتید و دانشجویان را شامل می‌شود. حاکمیت جمهوری اسلامی هر یک از این وجوه را از اولین روزهای پس از انقلاب فرهنگی در بهار ۱۳۵۹ تا امروز در مقاطع گوناگون، گاه آشکارا گاه تلویحی و گاه شدیدتر و گاه خفیف‌تر، پی گرفته است. با این وصف، انقلاب فرهنگی نه واقعه‌ای پایان‌یافته که مستمر در طول این چهل‌وچند سال بوده است و بنابراین، بازخوانی آن را باید بازخوانی زمان حال دانست…
- نورما کلر موروزیزنان در مکان: سیاست جداسازی جنسیتی در ایران، نوشتهٔ نازنین شاه‌رکنی
آیا سیاست جهانی واحدی برای توانمندسازی (یا ناتوان‌سازی) زنان وجود دارد؟ آیا مدافعان برابری جنسیتی پاسخ ازپیش‌مشخصی به هر سیاست خاص دارند؟ تاریخ طولانیِ دخالت دولت‌ها و جوامع در نحوهٔ پوشش و رفتار زنان، شامل جداسازی رسمی برخی فضاهایی که عمومی تلقی می‌شوند و همچنین حجاب اجباری یا ممنوعیت برخی پوشش‌ها، دلالت بر این نکته دارند که در این حیطه با موضوعاتی بس پیچیده طرفیم….
- آیدین ترکمهمحیط مصنوع و شکل‌گیری طبقهٔ کارگر صنعتی، نوشتهٔ کاوه احسانی
کتاب راه‌گشای محیط مصنوع و شکل‌گیری طبقهٔ کارگر صنعتی از کاوه احسانی خلاء مهمی را که در تاریخ‌نگاری با رویکرد فضایی دربارهٔ ایران داشته‌ایم پر می‌کند و از این رو انتشار ترجمهٔ فارسی آن مایهٔ مسرّت است. موضوع کتاب احسانی تاریخ اجتماعی کار در صنعت نفت ایران است و تمرکز ویژه‌ای بر فضا/جغرافیا دارد. چارچوب نظری او حاصل تلفیقی از دیدگاه مارکسیستی – به‌ویژه دیدگاه دیوید هاروی – و دیدگاه شهری/فضاییِ پساساختارگرا است…
- اعظم خاتم
شهر مونترال کانادا در روزهای دوم تا پنجم نوامبر میزبان کنفرانس سالانهٔ انجمن مطالعات خاورمیانه (مِسا) بود. این کنفرانس بیش از ۱۸۰۰ سخنران از حوزه علوم اجتماعی و انسانی را گرد آورد تا دربارهٔ موضوعات تاریخی و اجتماعی این منطقه گفتگو کنند. اما سایهٔ جنگ در غزه و اندوه و نگرانی دربارهٔ ابعاد گستردهٔ خشونت علیه غیرنظامیان در آن بر کنفرانس سایه انداخته بود.
- سردبیری
انقلاب ۱۳۵۷ را می‌توان مهمترین موضوع تحقیق و تالیف دربارهٔ ایران در مراکز ایرانشناسی جهان و حتی علوم اجتماعی ایران تلقی کرد. شمارهٔ اول مجله را به معرفی و بررسی چند کتاب تحلیلیِ جدید در این حوزه اختصاص داده‌ایم چرا که مفهوم انقلاب در جنبش‌های اجتماعیِ اخیر ایران دوباره مورد توجه قرار گرفته و پشیمانی از انقلاب برای بخشی از جمعیت جای خود را به رؤیای انقلاب تازه‌ای داده تا بتواند وضعیت سیاسی و اجتماعی را در نظام کنونی به‌طور اساسی دگرگون کند…
- اعظم خاتم
انقلاب ۱۳۵۷ مهمترین سوژه‌ٔ تحقیقات دربارهٔ ایران در دانشگاه‌های خارج کشور است و محققانِ پرشماری با پرسش‌ها و رویکردهای متفاوت در طول چهار دههٔ گذشته به بررسی این رویداد پرداخته‌اند. بخشی از این توجه به انقلاب ایران ناشی از جنبه‌های متناقض‌نمای آن و مشکلات تحلیل آن در قاب‌های نظریِ رایج به‌ویژه در زمان وقوعش در دههٔ هفتاد و هشتاد میلادی بود…
- بهرنگ صدیقیبازگشت به افق انقلاب، نوشتهٔ محمدجواد غلامرضا کاشی
کتاب بازگشت به افق انقلاب که در واقع متن پیاده‌شدهٔ کارگاه یک‌روزه‌ای است که نویسنده‌اش، محمدجواد غلامرضا کاشی، هفت هشت سال پیش از انتشار در اصفهان برگزار کرده (کاشی، ۱۴۰۲) در ۵ فصل با این عناوین تنظیم شده است: جامعه و زبان؛ سطوح نسبت زبان و امر سیاسی؛ گذار از جهان خیمه‌ای به جهانی خطی؛ آنچه بر اسلام سیاسی رفته است؛ و رجعت به افق انقلاب…. - حمیدرضا یوسفیسینما جهنم؛ شش گزارش دربارهٔ آدم‌سوزی در سینما رکس، نوشتهٔ کریم نیکونظر
بیش از چهار دهه از حادثهٔ سینما رکس آبادان در ۲۸ مرداد ۱۳۵۷ که رژیم پهلوی را بیش از پیش به ورطهٔ سقوط نزدیک کرد می‌گذرد، اما هم‌چنان پرسش‌های بی‌جواب بسیاری دربارهٔ این حادثه باقی است. کتاب سینما جهنم؛ شش گزارش دربارهٔ آدم‌سوزی در سینما رکس اثر کریم نیکونظر که اخیراً نشر چشمه منتشر کرده است به مطالعهٔ این حادثه می‌پردازد… - فاطمه صادقیفوکو در ایران، انقلاب اسلامی پس از روشنگری، نوشتهٔ بهروز قمری تبریزی
کتاب فوکو در ایران، نوشتهٔ بهروز قمری تبریزی، شامل ۵ فصل، پیشگفتار، مقدمه، نتیجه‌گیری، سپاس‌نامه و فهرست اعلام است. فصل نخست کتاب مروری بر حوادث مهم منتج به انقلاب ایران است و در آن نویسنده به اهمیت مناسک و زبان نمادین شیعه در شکل‌دادن به انقلاب ایران می‌پردازد… - پیمان جعفریانقلاب آرام ایران: سقوط دولت پهلوی، نوشتهٔ علی میرسپاسی
مواجهه فکریِ ایران با مدرنیته در قرن بیستم و چرخش به‌سمت اسلام‌گرایی در نزدیکیِ انقلاب ۱۳۵۷ بحث‌های علمی پرشوری به راه انداخته و نوشته‌های علی میرسپاسی در این میان پیش‌برنده و بحث‌برانگیز بوده‌اند….
