سردبیریایرانیان مهاجر از دیرباز گروه‌های کوچکی را در گوشه‌وکنار جهان تشکیل می‌دادند، از آنها که در آغاز قرن گذشته در کشورهای قفقاز و هند و گاه نقاط دورتر برای کار و تجارت سکنی گزیدند تا آنها که در دورهٔ پهلوی پس از تحصیل در اروپا و امریکا ماندگار شدند، خانواده‌ٔ مقاماتی که به اجبار در بیروت زندگی را به تبعید گذراندند، یا روحانیون و دیندارانی که در شهرهای مذهبیِ پیرامون کشور مجاور شدند…
- امید آسایش، نوشتهٔ
در این مقاله سه اثر متفاوت درباره مهاجران ایرانی معرفی و بررسی شده‌اند که هر یک از زاویه‌ای خاص به این پدیده می‌پردازند. یکی از این آثار رمانی است روایت‌محور، دیگری سفرنامه‌ای انتقادی، و در نهایت هم کتابی که با هدف تدوین راهنمایی برای مهاجران ایرانی نگاشته شده است. وجه مشترک این سه کتاب آن است که برای مخاطب عمومی نوشته شده‌اند، خوانندگانی که ممکن است فارغ از تخصص دانشگاهی به موضوع مهاجرت علاقه‌مند باشند یا حتی از سر علاقه به روایت و داستان جذب این آثار شده باشند…
- لیلا عراقیتمنای رفتن: مهاجرت به خارج در میان‌ذهنیت ایرانی، نوشتهٔ مهرداد عربستانی
مهرداد عربستانی در کتاب تمنای رفتن: مهاجرت به خارج در میان‌ذهنیت ایرانی به بررسی مهاجرت در تجربهٔ ذهنی و فرهنگی جامعه ایران پرداخته و تلاش کرده «موضوع مهاجرت» را در ادراک مشترک و بین‌ذهنی ایرانیان مسئله‌مند کند. بنابراین، کتاب با پرسش از خواست مهاجرت آغاز می‌شود و عربستانی برای نشان دادن گستردگی آن به آمارهای گوناگونی اشاره می‌کند، ازجمله به حضور نام ایران در کنار افغانستان، عراق، سوریه، و پاکستان در ردیف کشورهای مهاجرفرست که گویی شهروندانشان به دلیل جنگ و عوامل مشابه در بحران پناهندگی در سال ۲۰۱۶ در ردهٔ بالای اقدام برای پناه‌جویی بودند…
- مینا عزیزیرفتن، ماندن، بازگشتن: روایت‌پژوهی تصمیم‌های مهاجرتی ایرانیان تحصیل‌کرده - ۱۴۰۰ تا ۱۳۹۰، نوشتهٔ مینا عزیزی
در شرایطی که حوزۀ مهاجرت‌پژوهی در ایران به‌طور فزاینده‌‌ای تحت سیطرۀ جریان‌هایی قرار گرفته که عمدتاً بر مهاجرانی متمرکزند که از کشور خارج می‌شوند و تأمل و بازاندیشی در این انتخاب را به امری استثنایی تبدیل می‌کنند، من در رسالۀ دکتری‌ام کوشیده‌ام با رویکردی روایت‌محور، درکی چندوجهی و ژرف‌تر از وضعیت‌ها، انتخاب‌ها، و تجربه‌های مهاجرتی در ایران معاصر ارائه دهم و روایت‌هایی را برجسته کنم که اغلب سرکوب یا نادیده گرفته شده‌اند…
- امید آسایشمهاجرتاندیشان: بررسی میل جمعی به مهاجرت در ایران، نوشتهٔ امید آسایش
با اینکه مهاجرت همواره یکی از پدیده‌های مهم و تأثیرگذار در جامعهٔ ایران بوده، در سال‌های اخیر جایگاهی محوری در توضیح تحولات سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی کشور پیدا کرده است. منظور از تأثیر فزایندهٔ مهاجرت بر زندگی ایرانیان، نه افزایش تعداد مهاجران، بلکه رشد چشمگیر جمعیتی است که می‌توان آنها را «مهاجرت‌اندیشان» یا مهاجران بالقوه نامید— افرادی که زندگی روزمره‌شان حول محور آرزو، تمنا، و برنامه‌ریزی برای مهاجرت شکل می‌گیرد…
- آرش داوریاین شعلهٔ درون: انقلابیون ایرانی در ایالات متحده ، نوشتهٔ منیژه مرادیان
بابک الهی و پرسیس کریم در مقدمهٔ شمارهٔ ویژهٔ مجلهٔ مطالعات دیاسپورای ایرانی ،ذ مجموعه مقالات راهگشایی که در ۲۰۱۱ منتشر شد، تغییر رویکردی را در توصیف زندگی ایرانیان خارج از کشور ثبت می‌کنند، از این قرار که این موضوع دیگر نه با «تبعید» بلکه با «دیاسپورا» توصیف می‌شود. «تبعید» عبارت رایج دههٔ ۱۹۸۰ بود؛ وقتی امواج بزرگ مهاجران بدون چشم‌انداز روشن بازگشت به ایران در خارج مقیم شدند…
برچسب‌ها: آرش داوری، ایران، دیاسپورای ایران، سال ۲ شماره ۱، کنفدراسیون دانشجویی، منیژه مرادیان، مهاجرت - میترا رستگاراین شعلهٔ درون: انقلابیون ایرانی در ایالات متحده ، نوشتهٔ ندا مقبوله
همیشه فکر می‌کردم سردرگمی‌ام در مورد هویت نژادی‌ام بیشتر به پوست روشن و چشمان آبی‌ای که از مادر سفیدپوستم گرفته‌ام مربوط بوده، نه به اینکه پدرِ لهجه‌دارم با پوست زیتونی و قیافهٔ «خاورمیانه‌ای»طورش می‌گفت ایرانی‌ها سفیدپوست محسوب می‌شوند. با توجه به تصورات خامی که از ایرانیان دست‌به‌دست می‌شود و واکنش‌هایی که ایرانی‌بودنِ خودم در امریکایی‌های سفیدپوست برانگیخته، من هرگز سفیدپوست بودن ایرانیان را باور و درونی نکردم…
- امی ملکرؤیای تهرانجلس: صمیمیت و تخیل در پاپ ایرانی جنوب کالیفرنیا، نوشتهٔ فرزانه حمصی
تقریباً غیرممکن است که در یک جشن ایرانی– عروسی، مهمانی، یا دورهمی نوروزی– در هر کجای دنیا شرکت کنید و ریتم موسیقی گیرای شش‌وهشت را نشنوید. این موسیقیِ پرشور و رقص‌محور را گرچه معمولاً به تهران ربط می‌دهند عمدتاً در لس‌آنجلس شکل گرفته است. واکنش‌ها به این ژانر دوقطبی شده است: این آهنگ‌ها از نظر عده‌ای شاد و نوستالژیک‌اند و از نظر عده‌ای دیگر سطحی، کلیشه‌ای، و حتی خجالت‌آور و دورریختنی…
برچسب‌ها: امی ملک، ایران، تهرانجلس، دیاسپورای ایرانی، سال ۲ شماره ۱، فرزانه حمصی، مهاجرت، موسیقی پاپ ایرانی - لیلا معیری پازارگادیزنانی که دربارهٔ ایران نوشته‌اند: نوستالژی و حقوق بشر در دیاسپورا، نوشتهٔ نیما نقیبی
درون‌مایهٔ اساسی تازه‌ترین اثر نیما نقیبی، زنانی که دربارهٔ ایران نوشته‌اند: نوستالژی و حقوق بشر در دیاسپورا، نوستالژی است. آثار خودزندگی‌نامه‌ایِ مورد مطالعهٔ نویسنده را دلتنگیِ نوستالژیک برای ایرانِ پیش از انقلاب به یکدیگر پیوند می‌دهد. نقیبی با بررسی رسانه‌ها و ژانرهای گوناگونی مثل مطالب شبکه‌های اجتماعی، شهادت‌نامه‌های حقوق بشری، فیلم‌های مستند، خاطرات زندان، و خاطرات گرافیکی رابطهٔ میان قهرمانان خودزندگی‌نامه‌ای و ایرانِ متحول‌شده پس از انقلاب را در آثار دیاسپورایی به‌خوبی واکاوی می‌کند…
برچسب‌ها: ادبیات مهاجرت، ایران، دیاسپورای ایرانی، سال ۲ شماره ۱، لیلا معیری پازارگادی، مهاجرت، نیما نقیبی - سحر رضویدیاسپورای ایرانی: چالش‌ها، تعاملات، و تحولات، نوشتهٔ محسن مصطفوی مبشر
مجموعه مقالاتی که مصطفوی مبشر دربارهٔ ایرانیان دیاسپورا گرد آورده حاوی بینش‌هایی دربارهٔ اجتماعات گوناگون دیاسپورای ایرانی در کشورهای غربی است و در یکی از مقالات نیز تجربه ایرانیان مقیم امارات متحده عربی را بررسی کرده است. هدف کتاب گسترش دانش موجود دربارهٔ ایرانیان دیاسپورا است، به‌گونه‌ای که حوزه‌ای فراتر از مطالعات پیشین را پوشش دهد؛ مطالعاتی که هم اندک‌شمار بودند هم دامنهٔ محدودی داشتند و بنابراین تعمیم‌پذیر به جمعیت‌های وسیع‌تر نبودند…
